matematiğin hemen her alanıyla ilgilenmiş, kesmemiş üstüne uzay dinamiği gibi alanlar üzerine de katkı da bulunmuş insanlık tarihinin en büyük matematikçilerinden biridir. matematikte nereye el atsanız altından mutlaka euler'in bir parmağı çıkacaktır. hatta öyle ki yeni bir teori bulduğunu ileri süren insanlar için "euler'den sonra bulan ilk kişi" diye dalga geçildiği bile olurmuş.
hayatı
klasik olarak hayatını anlatmaktansa bir kaç bilgi ile geçiştirecem çünkü hayatı değil bilimidir ilgi çekici olan. babası papazdır ve oğlunun da bu yönde ilerlemesini istemiştir. fakat yakın aile dostu olan bernoulli tarafından babasının iknası sonucu matematiğe yönelmiştir. bu yönelmeden önce babasının ısrarı üzerine ilahiyat ve yunanca eğitimi de almıştır.
rusya'daki petersburg akademisi'nin teklifi üzerine orada çalışmış, fizik profesörlüğü ünvanını kazanmıştır. geçirdiği hastalık ile sağ gözünde görme kaybı oluşmaya başlamış, bir cerrahi operasyon ile düzelir gibi olmuş fakat yine gerilemiş, daha sonraki yeni bir ameliyat sonrası diğer gözünü de kaybetmiştir. o sırada ülkede yaşanan iç karışıklıklardan dolayı berlin akademisi'nden aldığı teklifi değerlendirmiş ve oraya geçmiştir. yaklaşık 25 yıl kaldığı berlin'den sonra ölene kadar yaşadığı petersburg'a geri dönmüş ve beyin kanaması sonucu hayatını kaybetmiştir.
kendisinin rusya'da şöyle de bir anısı vardır: fransız filozof diderot rusya'da bulunduğu dönemde elinden geldiği kadar insanı ateist yapmak için çaba göstermekteydi çünkü kendisi de bir ateistti. fakat o dönemin kraliçesi katerina bu duruma çok sinirleniyordu ve kendisine verilen her problemi çözmekle ün yapmış olan euler'in yardımına başvurdu. euler ise yalnızca cebir kullanarak tanrı'nın varlığını ispatlayabileceğini ileri sürmüştü. bir gün kraliçe, diderot ile euler'i sarayında kabul etti ve bu tartışmayı izlemeleri için zamanın büyük adamlarını da saraya davet etti. ilk olarak söze başlayan euler "[a + b^n]/ n = x, o halde tanrı vardır" dedi. cebirden bir gıdım bile anlamayan diderot ise tek kelime cevap veremeyerek o anda sarayı, sonra da rusya'yı terk edip paris'e döndü.
çalışmaları
açıkcası eğer euler'in çalışmalarının tamanını buraya yazmaya kalkarsak sözlüğe yazık olur çünkü hiç sanmıyorum ki server bunu kaldırsın. şöyle ki; euler' in çalışmalarının tamamı eğer basılsaydı yaklaşık 80 ciltlik yer kaplardı. euler' in 200. doğumgünü nedeniyle 1907 yılında isviçre bilimler akademisi tarafından başlatılan kampanyayla bütün çalışmalarının basılması düşünülmüştür. üzerinden yüzyıl geçmiş olmasına rağmen halen bitirilememiş fakat üzerinde çalışmaya devam edilmektedir. bugüne kadar basılanların tamamı yeniden basıldı ancak bütün bu basılanlar bile onun bütün çalışmalarının dörtte birini oluşturuyor. not defterleri ile kişisel notlarının da basılması planlanıyor ve bunun da yaklaşık 20 sene süreceği tahmin edilmekte.
buluşları
çalışmalarının çokluğu göz önüne alındığında buluşlarının miktarı da fark edilebilir. o nedenle vereceğim birkaç buluş sadece onun yaptıklarının bir kısmını sembolize etmeye yetecektir.
euler matematiğin her alanına katkıda bulunmuş, günümüz matematiğinin temellerini atmıştır. fonksiyon ifadesini ilk kullananan matematikçidir. örneğin trigonometrik fonksiyonlardaki sinüs, kosinüs gibi kavramlar euler'den çıkmadır.
yunanlıların 16. harfi olan pi'yi de çemberin çevresinin çapına oranını temsil etmesi için kullanmış ve ondan sonra bu evrenselleşmiştir. ayrıca e olarak bilinen euler sabiti'ni kullanan ilk kişidir. bunun önemini ise yazdığı euler formülü ile göstermiştir.
bu formül matematiğin en olağan üstü formülü olarak adlandırılır ve özel çözümlerinden biri olan euler özdeşliği matematiğin en güzel resmi kabul edilir.
--- bu konu hakkında daha ayrıntılı bilgi için (#133521) ---
sözlük hiçbir kurumla bağlantılı olmayan birkaç kişi tarafından düşünülmüş bağımsız bir platformdur.
sözlük içerisindeki yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aiittir. sözlük bu yazıların doğru olduğu hakkında bir teminat vermez.
yazılan yazıların telifi bize ait değildir, çalınız çırpınız ama kaynak gösteriniz.
